The Artist is Present

Iedereen heeft weleens een staarwedstrijdje gehouden. Elkaar diep in de ogen aanstaren en dan kijken wie het het langst volhoudt. Als beide partijen het langer volhouden dan enkele minuten, wordt het spelletje vaak al snel gestopt. We vinden het al snel ongemakkelijk worden en, wie heeft er überhaupt zin om minutenlang in iemands ogen te staren? Niemand, tenminste, dat zou je denken… Uiteindelijk is er altijd wel een persoon op de wereld gek genoeg. In dit geval is die persoon de bekende performance artiest Marina Abramović. Zij veranderde dit kinderspel in een van haar grootste kunstprojecten ooit. Tijdens haar tentoonstelling in het Museum of Modern Art in New York zat Abramović drie maanden lang, 7,5 uur per dag, zonder eet-, drink- of wc-pauze, op een stoel. Tegenover zich zette zij een lege stoel neer, waarop iedereen die dat wilde plaats kon nemen om diep in de ogen van Abramović te staren. Zo simpel als een kinderspel was dit kunstwerk, waarin eigenlijk alles draaide om Abramović’s krachtige aanwezigheid. De titel van haar tentoonstelling was dan ook een schot in de roos; The Artist is Present.

Waarom is dit kunst? Begrijpelijke vraag - en een die na het zien van The Artist is Present alleen beantwoord kan worden met ‘waarom niet?’. Marina Abramovićs werk is onalledaags, vaak provocerend en soms shockerend. Haar performances zijn puur, uniek en soms moeilijk te bekijken en begrijpen. Neem bijvoorbeeld de uitvoeringen waarin Abramović zichzelf urenlang ophing aan een plafond, herhalend naakt tegen een muur aan rent en waarin ze een ster in haar buik sneed en het bloed langs haar lichaam liet druipen. Misschien geen kunst die voor iedereen is weggelegd, maar die door deze documentaire wel vatbaarder wordt. Wie weet, misschien verandert The Artist is Present je blik op kunst wel helemaal en word je net als kunstenaar Ulay direct verliefd op Abramović op het moment dat ze met een mes in haar buik snijdt.

De documentaire The Artist is Present werd gemaakt door Matthew Akers en biedt je als kijker een inkijkje in de wereld van de grote kunstenares Marina Abramović en haar merkwaardige kunst. Behalve een ‘kijkje in het leven van’ is de documentaire ook nog meer dan dat: het exploreert aan de hand van verschillende werken van Abramović de complexe relatie tussen persoonlijkheid, creativiteit en kunst en de vage grenzen die hier tussen bestaan - als die al bestaan. Nogmaals, de titel van de film en Abramovićs tentoonstelling is niet voor niets The Artist is Present...

Geschreven door Nikki Nilwik