Moon

Moon, het regiedebuut van Duncan Jones, is zo’n film die tot het randje gevuld is met verborgen hommages en subtiele hints over het plot en de personages. Daarom leent de film zich uitstekend om volledig uit te pluizen, wat natuurlijk lastig gaat zonder tot in detail op het plot in te gaan. Daarom deze kleine spoiler waarschuwing vooraf.

Heb je net als Cinetree-curator en filmjournalist Bor Beekman genoten van Moon en kun je niet wachten om te ontdekken welke plot-informatie er in de film verborgen zit? Lees dan snel verder! Oh, en je doet jezelf een enorm plezier als je tijdens het lezen de geweldige soundtrack van de film beluistert, gecomponeerd door Clint Mansell.

Moon is de liefdesbrief die regisseur Duncan Jones schreef aan de sciencefiction films waar hij mee opgroeide. Met Moon zet Jones - zoon van rockster en acteur David Bowie - een uiterst indrukwekkend regiedebuut neer. Niet alleen omdat Jones nog nooit op de regiestoel had gezeten, maar ook omdat er maar een beperkt budget was voor het maken van de film. Met ‘slechts’ vijf miljoen dollar moest hij een overtuigend karakterdrama op een ruimtestation neerzetten. Iets waar de gemiddelde ‘space opera’ van tegenwoordig, zoals de blockbuster Star Trek die in hetzelfde jaar verscheen, toch bijna dertig keer zoveel voor nodig heeft.

Eén van de manieren waarop Jones preciés de juiste sci-fi-snaar weet te raken zonder dat hij daarvoor zijn spaarvarken kapot hoefde te slaan, is door samen te werken met kostuumontwerpster Jane Petrie. Voordat ze de kleding voor Moon ontwierp, werkte ze aan de outfits in Star Wars: The Phantom Menace (1999). Voor Jones’ regiedebuut verkiest Petrie echter sobere, realistische outfits boven futuristische en prijzige Star Wars-flair. Moon is vooral sciencefact boven sciencefiction.

Als inspiratiebronnen voor haar kostuums noemt Petrie iconische sciencefiction meesterwerken als 2001: A Space Odyssey (1986), Alien (1979) en Silent Running (1972). Gecombineerd met het tot in de puntjes verzorgde en gelaagde script van Jones maken Petrie’s kostuums Moon tot een film die je vaker moet zien om hem volledig te begrijpen. De eerste keer ben je als kijker namelijk net zo druk bezig om het plot te doorgronden als de gedoemde wetenschapper Sam Bell (Sam Rockwell). En hierdoor mis je vermoedelijk de subtiele hints die zelfs Rockwell’s kleding je geven over zijn dubbelrol.

Allereerst zijn Sam Bell’s outfits in Moon subtiele verwijzingen naar de films waar kostuumontwerpster Petrie zich door heeft laten inspireren. Als werknemer van het schaduwachtige Lunar Industries wordt Sam al in het begin van de film neergezet als de ‘regular joe’ van de ruimte. Hij draagt veel grijstinten, bevlekte overalls en andere ruimtekleding die je zo in de kledingkast van Ripley uit Alien terug zou kunnen vinden.

Het topstuk uit zijn collectie is de grijze jumpsuit, vol patches en logos die doen denken aan de prints op het vliegenierspak van Freeman Lowell (Bruce Dern) in Silent Running. Sterker nog, op Bell’s linkerarm is dezelfde zwart met oranje patch te zien als op Freeman’s kostuum. De rest van Bell’s garderobe bestaat uit casual kleding, geïnspireerd door Alien, bijvoorbeeld zijn Hawaii-shirt met bloemen en de baseballpet,.

Misschien wel het interessantste kostuum van Sam - waarin belangrijke plot-informatie verborgen zit - is een outfit die regisseur Jones slechts enkele in beeld brengt. Tijdens de openingsscène van de film draagt Sam een geel t-shirt met daarop de kreet ‘Wake me when it’s quitting time’. Een tekst die steeds meer lading krijgt naarmate het plot zich vordert.

Nadat Sam te horen krijgt dat hij gekloond is, ontdekt hij dat de klonen worden ingezet zodat Sam nog jaren op de maanbasis kan werken, en zo planeet Aarde van nieuwe energie kan voorzien. De kopieën hebben echter een beperkte houdbaarheidsdatum; ze worden verbrand aan het einde van hun looptijd. Zelf geloven ze dat ze in een kunstmatige slaaptoestand worden gebracht voor de terugreis.

‘Wake me when it’s quitting time’ kan dus op het eerste gezicht gezien worden als referentie aan Sam’s mentale gezondheidstoestand aan het einde van zijn contract. Maar zijn t-shirt krijgt een nog intrigerende betekenis als later wordt onthuld dat Sam zelf óók een kloon is; als de twee Sams de kamer vol inactieve klonen ontdekken, ligt er naast een van hen hetzelfde gele shirt. ‘Maak me wakker als mijn voorganger het loodje legt’, lijkt het kledingstuk te zeggen. En zo krijgt de kreet op het ogenschijnlijk vrolijke t-shirt ineens een wel heel zware lading.