Before Midnight

Zelden maak je het mee dat een film je meesleept in een droomstaat maar tegelijk het leven, inclusief onvolkomenheden, toont. Met Before Sunrise, Before Sunset & Before Sunrise lukte dit schrijver/regisseur Richard Linklater, die overigens een lichte obsessie met tijd lijkt te hebben..

Een camera die rustig voor twee mensen uitzweeft terwijl zij uitvoerig een gesprek voeren. Deze niet aflatende concentratie brengt een zekere trance met zich mee terwijl je ondertussen ook een soort onversneden tijdservaring krijgt als wanneer je zelf met iemand in gesprek bent. Het is een kunstgreep waar Linklater al jaren mee experimenteert: tijd op een natuurlijke manier weergeven en échte mensen op het scherm toveren.

Onlangs bracht hij Boyhood naar buiten, een film waarvoor hij zo’n veertien jaar (!) aan het schieten was_._ Op deze manier was het voor eerst te zien hoe mensen in een fictiefilm werkelijk ouder werden naarmate het plot vorderde. Maar rondom en tijdens dit omvangrijke project schoot Linklater ook een trilogie die minstens zo opzienbarend is: de Before-films waar we nu het derde deel van tonen.

Een 25-jarige Julie Delpy als Celine en 26-jarige Ethan Hawke als Jesse, daar begon het mee. Before Sunrise (de eerste film van de reeks) was op zich al een bijzondere film omdat een avond tussen twee verbaal sterke, aantrekkelijke mensen zich bijna in ‘real-time’ leek te voltrekken. Dat wil zeggen: de verhaaltijd ligt vrij dicht op de verteltijd. Celine & Jesse maakten een afspraak elkaar een jaar later te treffen, maar het duurt maar liefst negen jaar voordat Delpy en Hawke hun rollen hervatten. Die negen jaar later wordt er in een Before Sunset gerept over gebeurtenissen die zich negen jaar eerder voltrokken. De negen jaar die wij als toeschouwer hebben geleefd hebben ook Jesse en Celine geleefd. En ditzelfde interval herhaalt zich weer tot aan Before Midnight, maar wat zijn hier nou precies de implicaties van?

Net als in Boyhood zien we dat Hawke en Delpy zijn zelf ouder en wijzer worden naarmate de films vorderen. Film is bij uitstek een medium dat ontluikt naarmate er tijd verstrijkt. Linklater heeft dit gegeven als uitgangspunt genomen en er drie momentopnames van drie significante levensfasen aan gekoppeld: vrijgezelle twintiger; datende dertigers; ouders van rond de veertig.

Dan rest de vraag: inhaken op het laatste deel van een trilogie, kan dat? Ja. Elke van de Before-films is een ervaring die op een natuurlijke manier de aandacht grijpt en niet meer loslaat. Jesse en Celine hebben maar enkele seconden schermtijd nodig om zichzelf als personen neer te zetten, net als de persoonlijkheden die Hawke en Delpy off-screen zijn (die niet voor niets gecredit worden als co-auteurs). Daarbij zal Before Midnight bekend aanvoelen, zelfs wanneer dit de eerste Linklater is die je ooit ziet. Diens beeldtaal is zo basaal en toegankelijk dat je vergeet dat er camera’s in het spel zijn.

In Linklater’s films komt de zon geregeld op: langzaam maar zeker, natuurlijkerwijs en goudeerlijk.