Gainsbourg (Vie héroïque)

Charlotte Gainsbourg was uitgebreid betrokken bij de preproductie van deze film, ze was zelfs al een half jaar aan het repeteren om de titelrol te vervullen. Uiteindelijk trok ze zich terug uit Gainsbourg (Vie Héroïque) omdat het voor haar te emotioneel was om haar eigen vader te vertolken. Hoewel het een fantastisch gedachtenexperiment blijft je de film voor te stellen met dochter Charlotte in de hoofdrol, blijft Joan Sfarr’s Gainsbourg alsnog een prachtig pervers sprookje.

Misschien dat de vertolking van Eric Elmosnino zelfs beter werkt. Elmosnino oogt en beweegt namelijk dusdanig als Gainsbourg dat het bijna lijkt alsof de songwriter uit een tijdmachine gestapt is om zijn eigen leven nog eens dunnetjes over te doen. De neusprothese doet zijn werk daarbij ook goed. Voor de oplettende kijker zal er van alles niet kloppen aan deze vrije interpretatie van de geschiedenis. Maar regisseur Sfar gaf al te kennen dat hij niet was geïnteresseerd in de waarheid rond Gainsbourg, maar in diens leugens.

Dat dit pas de eerste film over zo’n notabel cultfiguur is, is geen toeval. De familie heeft namelijk meer dan genoeg eerdere voorstellen afgeslagen. Dat het dan in deze film eigenlijk ontbreekt aan scènes waarin de daadwerkelijke werkwijze van zijn brein wordt blootgelegd is hier overigens nauw aan verwant, want Sfar heeft met Gainsbourgs nabestaanden afgesproken zijn werkelijke geheimen geheim te houden. Een klein inzicht in zijn werkwijze wordt opgediend wanneer we Gainsbourg zien werken met France Gall. Hoewel het resultaat in eerste instantie Les Sucettes zou moeten zijn horen we Baby Pop. Maar dit maakt niet uit. De videoclip die destijds bij Les Sucettes uitkwam ligt overigens prachtig in lijn met het leven van Serge Gainsbourg en de verfilming van Joann Sfar: we zien een jong meisje dat zingt over het fervent naar binnen zuigen van lolly’s met anijssmaak, terwijl ze danst tussen levensgrote, fallisch vormgegeven lolly’s. Een surreële mengelmoes van puurheid en gecalculeerde (geraffineerde?) vieslapperij.

Sfar, van origine striptekenaar, trekt op zeer geslaagde wijze een wereld op die niet zozeer de droge feiten van Gainsbourgs leven optekent, maar des te meer een die Gainsbourgs beleving van de wereld etaleert. De film is gebaseerd op de grafische roman die Sfar eerder in zijn leven maakte, en dit toont zich aan alle kanten. Sfar is niet alleen door en door bekend met Gainsbourg (na een jeugdige obsessie verhuisde Sfar naar Parijs om Gainsbourg te ontmoeten die overleed voordat Sfar hiertoe de kans kreeg), maar zijn beelden zijn ook trefzeker. We zien een jonge Lucien transformeren tot ‘Serge’ terwijl hun identiteiten altijd tweeledig zijn. Deze splitsing van persoonlijkheid wordt heel simpel in beeld gebracht: 'gewoon' als een extra figuur. Zo zien we een jongetje dat met zijn joodse identiteit, 'Le Juif' in bed ligt – maar ook een worstelend kunstenaar die door de duivelse Dr. Flipus op het (relatief) juiste pad wordt gezet. Geenszins realistisch, maar juist op deze manier krijg je meer inzicht in Gainsbourgs handelen.

Dat gezegd hebbende eindigt de film eigenlijk met een sisser. Maar een leven als dat van Gainsbourg dat net als zijn muziek doortrommelt tot het bittere einde kan misschien ook alleen maar uitklinken in een fade-out. Het feit dat er redelijk vrij wordt omgesprongen met historische feiten maakt dan eigenlijk ook niet meer uit, want je proeft het leven van een man die sowieso maar met één been in de realiteit stond. Verlang je nog wel eens naar een tijd waarin muziek nog digitaal werd opgepoetst en teksten subversief waren zonder dat erin werd gevloekt? Dan zul je met deze film zeker aan je trekken komen. Ben je niet zo bekend met het werk van Serge Gainsbourg? Laat deze film dan de introductie zijn. Een snelcursus, welteverstaan.