Les Vacances de Monsieur Hulot

Een slungelige man gewapend met ongemakkelijke lichaamstaal die met de beste bedoelingen een agent van chaos is. Hij rijdt rond in een oude gammele auto, heeft stiekem wel eens sjans met een mooie vrouw, mompelt niet veel meer dan zijn eigen naam en geeft af en toe een bevestigende ja-knik. Dit klinkt wellicht als een beschrijving van Mr. Bean, echter gaat het hier om het iconische personage van de heer Jacques Tati, genaamd Monsieur Hulot. Die gelijkenis is geen toeval, Hulot is namelijk de grote inspiratiebron voor Rowan Atkinson geweest.

Net als Mr. Bean’s laatste filmavontuur speelt alles zich af rondom een vakantie in Frankrijk en al is het duidelijk waar de inspiratie vandaan komt, is Les vacances de Monsieur Hulot toch echt een ander beest dan moderne komedies. Deze film komt uit hetzelfde tijdsbestek als Belissima, en lijkt in eerste instantie misschien ook iets statisch voor de moderne kijker, gemaakt voor een andere tijd en stijl van humor – en dat is natuurlijk ook zo. De film speelt grotendeels als een stille komedie en richt zijn pijlen niet op bombastische humor, maar juist op vernuftige beeldgrappen of sociale humor. Dus als je de film aanzet en je de eerste 15 minuten nog niet krom ligt van het lachen, wees niet bang, de humor is hier subtieler dan je mogelijk gewend bent of verwacht. Leun wat dichter op het scherm, en duik de gelaagde beeldcomposities in.

Met sketches en anecdote-achtige shots, vol beeldgrappen verborgen in de kleinste hoekjes, is Tati de meester van zoekplaatjes-komedie. Bovendien blijft de 62-jarige film een mijlpaal in de geschiedenis van komediefilm: alles wat je ziet heeft de filmtaal gevormd die vandaag de dag nog steeds aanwezig is. Van running gags tot slimme contextuele grappen (die makkelijk te missen zijn), alles passeert de revue, waarbij de ongemakkelijke sociale situaties maar door blijven gaan als een filmachtige Rube Goldbergmachine. De uitstekend georkestreerde kettingreacties worden in breed opgezette shots gepresenteerd, zodat je zelf kunt spitten in de komische details. Het geheel voelt een beetje als een kijkdoos vol eigenaardige mensen en verrassend onhandige situaties. Zie je de ober die spontaan dikkere plakken vlees snijdt zodra de zwaarder aangezette klanten binnenlopen? Of de uit de hand lopende situatie waarbij Hulot plots gecondoleerd wordt op een begravenis en hij er volledig in meegaat? In plaats van logge slapstick is het allemaal wat meer geraffineerd en prachtig ongemakkelijk.

In tegenstelling tot de kwebbelende bijfiguren in de film kan Monsieur Hulot na enkele minuten al onze harten veroveren, toch is hij niet zozeer een leidend hoofdpersoon, hij is net als ons een bezoeker in het schilderachtige strandplaatsje. Er is evenveel aandacht voor de andere toeristen, die elk op hun eigen manier moeite hebben het stadsleven echt achter zich te laten, waartussen Hulot de luchthartigheid zelve is. Terwijl anderen aan de radio gekluisterd zitten, de krant halen en met hun glimmende auto’s rondsjezen, leeft Hulot van moment tot moment waarbij hij de aanstichter is van visuele grappen die elkaar als dominostenen opvolgen. Hulot is niet die ene idioot die alle problemen veroorzaakt, hij is eerder de charmante catalyst die zijn omgeving laat opbloeien wanneer zijn zorgeloosheid en onhandigheid ermee botsen.Het is een aanrader om net als de hond die in het begin eigenwijs blijft liggen zodra Hulot in zijn luidruchtige wagentje aan komt karrelen, gewoon achterover te leunen en te genieten van de pittoreske beelden. Les vacances de Monsieur Hulot heeft ‘whimsy’, tijdloze humor en bovenal is dit ook een uitgelezen kans om een zomers vakantietripje in zwart-wit te maken. Volgens sommigen is het de onbetwiste koning van ‘visual gags’... probeer ze maar eens allemaal te herkennen!