Lola Rennt

Op papier is het plot van Lola rennt doodsimpel: een meisje genaamd Lola moet binnen twintig minuten honderdduizend Duitse marken vinden om het leven van haar drugsdealende vriendje te redden, die dat bedrag in een tas in de metro heeft laten liggen en wiens baas onderweg is om het geld op te halen. Maar op het scherm is de film van de Duitse regisseur Tom Tykwer zoveel meer dan dat. We zien een meesterlijke misdaadthriller die indie-charmes en Hollywood-waardige actie succesvol met elkaar combineert en je tegelijkertijd een belangrijke vraag stelt: "wat als ik het anders had gedaan?"

Lola rennt geeft niet één, maar twee keer antwoord op deze vraag. Want als Lola’s eerste poging om haar vriendje te helpen op gruwelijke wijze mislukt, knipt ze met haar vingers en beginnen de twintig minuten weer opnieuw. Een trucje dat ze na de tweede mislukte poging, waarin weer totaal andere gevolgen van haar acties de uitkomst bepalen, nog een keer probeert. De film verloopt zo snel als je verwacht, onder meer door de Requiem for a Dream-achtige hip-hop montages met shots die gemiddeld niet langer dan 2,7 seconden duren. Er was zelfs een heel montageteam nodig om alle 1.581 takes logisch in elkaar over te laten lopen. Het resultaat is een film die je grijpt vanaf de eerste seconde en je pas weer loslaat als de aftiteling - uiteraard in tegengestelde richting - over je scherm loopt.

Door zijn ‘probeer het nog een keer’-structuur heeft Lola rennt veel weg van een videogame, waarin je als speler net zo vaak het level opnieuw kunt proberen totdat je het haalt. Maar wat videogames haast nooit laten zien, zijn de gevolgen van jouw acties als speler op de wereld om je heen. Die gevolgen spelen in Lola rennt wel degelijk een rol. Al duurt de film nog geen anderhalf uur, toch krijg je van ogenschijnlijk onbelangrijke personages veel meer te zien dan gebruikelijk is. In één van de drie ‘levels’botst Lola (Franka Potente) tegen een vrouw met een kinderwagen, die omkijkt en vloekt op de vreemde, rennende redhead. Afhankelijk van het wel of niet botsen tegen de vrouw in volgende levels zien we hoe het leven van de dame verloopt. De ene keer raakt ze al haar geld en uiteindelijk zelfs haar kind kwijt en de andere keer - als Lola door andere omstandigheden niet tegen haar opbotst - wint ze de loterij en staat de op de cover van een roddelblad.

Even voelt dat vreemd, zo’n film met een eigen bewustzijn die meerdere keren opnieuw begint. Net zo vreemd als die scène in Funny Games, waarvan het Duitse origineel een jaar eerder dan Lola rennt verscheen (regisseur Michael Haneke herschoot diezelfde film tien jaar later met Amerikaanse acteurs, zoals van oorsprong zijn bedoeling was). In die film spoelt een personage na het afschieten van een shotgun met een afstandsbediening de film terug en redt daarmee het leven van zijn kameraad. Vreemd, maar stiekem ontzettend verfrissend. Zoals Lola rennt en Funny Games worden niet veel films gemaakt. Andere sprekende voorbeelden van films die spelen met de tijd en naar believen heen- en terugspoelen zijn op een hand te tellen. In Groundhog Day komt Bill Murray in een tergende tijdlus terecht waardoor hij één bepaalde dag keer op keer beleeft. En in The Butterfly Effect krijgen we meerdere keren te zien hoe zelfs de kleinste gebeurtenis de toekomst drastisch kan wijzigen, zij het op een grotere schaal dan in Lola rennt. Maar toch missen deze films het avontuurlijke zelfbewustzijn dat Lola rennt zo kenmerkend maakt.

Het is dus niet verrassend dat toen de film uitkwam in 1998 het zowel aan de bioscoopkassa’s als onder critici een gigantisch succes was. De film koste relatief weinig (drie miljoen Duitse marken) en haalde dat bedrag alleen al in Duitsland meerdere keren binnen aan kaartverkoop. Daarnaast scoorde Lola rennt ook internationaal: de film werd genomineerd voor de Britse BAFTA’s en op het filmfestival in Venetiëvoor Beste Buitenlandse Film en won de World Cinema Audience Award op het Amerikaanse indie-festival Sundance. Eén ding mag duidelijk zijn: Lola rennt is zo’n slimme én spannende ‘op het randje van je stoel’-film zoals je die maar zelden ziet.