Oslo, 31. August

In één van de eerste scènes komt Anders boven water nadat hij zichzelf in een afgelegen riviertje tot zinken heeft willen brengen met wat keien in zijn jaszakken. Onderstreept deze halfslachtige poging een gebrek aan overtuiging, is hij simpelweg bang voor de dood, of koestert hij misschien toch nog een sprankje hoop op een gelukkiger leven?

Anders lijkt ervoor te kiezen de proef op de som te nemen: direct na zijn zelfmoordpoging onderneemt hij, als hij verlof krijgt van zijn afkickkliniek voor een sollicitatiegesprek, een reis langs potentiële reddingsboeien en valstrikken. Een tocht die uitgelegd kan worden als een afscheidstournee of als een queeste naar compassie en redding.

Zij die bezocht worden tonen zich bereid te luisteren en iedereen probeert zich van zijn begripvolle kant te laten zien, maar tegelijkertijd is het wak dat Anders’ jarenlange drugsverslaving in zijn sociale leven heeft geslagen onmiskenbaar. In de blik van al zijn gesprekspartners is iets ongemakkelijks, iets dubbelzinnigs geslopen, en Anders is fijngevoelig genoeg om die verandering te bespeuren.

De afstand tussen hem en zijn voormalige intimi manifesteert zich ook letterlijk. Zijn voormalige wingman Thomas – inmiddels literatuurwetenschapper en vader – lijkt zich op te willen werpen als redder en moedigt Anders aan naar het verjaardagsfeest van gemeenschappelijke vrienden te komen, maar uiteindelijk is hij degene die niet komt opdagen. Anders’ zus stuurt haar vriendin als plaatsvervanger naar een koffieafspraak. Zijn ooit zo geduldige ex zit in New York en neemt haar telefoon niet op nu hij eindelijk berouw toont. Zijn ouders vieren vakantie in Nice.

In een slepend ritme – de langgerekte stilte daarbij niet schuwend – maakt regisseur Joachim Trier je als kijker deelgenoot van Anders’ trip met onbekende bestemming, zijn wankele gemoed onderstrepend met hand-held shots. Melancholie en milde geluksgevoelens vechten onderweg niet alleen bij de protagonist om voorrang. Dus geen junkiehysterie à la Trainspotting, maar eerder het volstrekte tegendeel: introspectie, intimiteit en ruimte voor de suggestie. Drugsverslaving speelt binnen dat kader ook maar een bijrol, Trier werpt veel prangendere vragen op over empathie, redding, opgroeien en verbintenis.

Reddingsboeien lijken zo dichtbij, kansen voor het oprapen, maar de spoken uit het verleden zijn in Oslo ook nooit ver weg. Wat er die dag allemaal precies omgaat in het hoofd van Anders? Gelukkig heeft Oslo, 31. august schijnbaar niet de ambitie daar een al te eenduidig antwoord op te geven. Daardoor kun je als kijker het gedrag van de hoofdrolspeler, zijn peinzende blikken, ongebreideld psychologiseren.

Is het een onschuldige quarterlife crisis, die immers zelfs de gesettelde personages uit Oslo, 31. august klem zet? Of hebben we te maken met iemand die simpelweg niet om kan gaan met het veelbelovend zijn? Is het existentiële leegte? Geestesziekte? Of een puberaal soort anti-burgerlijkheid? Trier zet de vraag uit, zoek voor jezelf het antwoord.