At Eternity's Gate

Vincent van Gogh is misschien wel een van de bekendste Nederlanders die ooit bestaan heeft. Met zijn post-impressionistische kunst wist hij liefhebbers over de hele wereld te imponeren, maar helaas maakte hij deze roem zelf niet meer mee. Het was namelijk pas na Van Gogh’s mysterieuze dood (waar mensen tot de dag van vandaag over discussiëren) dat hij en zijn schilderwerken begrepen werden. Toch hield dit Van Gogh niet tegen om door te gaan met zijn kunst, in tegendeel zelfs; in zijn korte 37 jaar op deze aarde wist Van Gogh maar liefst 2100 kunstwerken te maken. 75 hiervan schilderde hij in de laatste jaren van zijn leven, toen hij zijn tijd wisselend doorbracht in zijn gammele huis en een psychiatrische inrichting in Frankrijk. Vooral door zijn tijd in deze psychiatrische inrichting, waarin Van Gogh tegen zijn alcoholverslaving en mentale problemen vocht, voldeed hij precies aan het geromantiseerde beeld van de gekwelde artiest. Of deze tragiek in het voor- of nadeel van Van Gogh’s kunst werkte, is de centrale vraag in het overweldigende At Eternity’s Gate.

Ongeveer halverwege At Eternity’s Gate vertelt Van Gogh (ijzersterk en geloofwaardig gespeeld door Willem Dafoe) zijn vriend Paul Gauguin (Oscar Isaac): “Paintings have to be done in one clear gesture”. In tegenstelling tot Gauguin’s overtuigingen (en misschien zelfs tot lichte irritatie van Gauguin) schildert Van Gogh namelijk snel, zonder er veel over na te denken en ongefilterd. Deze karakteristieken heeft Julian Schnabel – die zelf ook kunstenaar is en zelfs meewerkte aan het naschilderen van de Van Gogh werken in zijn film – ook weten over te brengen in zijn drama. Ongefilterd en rauw, maar met een romantische sfeer, zo zit het bijzondere At Eternity’s Gate in elkaar. Net zoals in Schnabel’s prachtige The Diving Bell and the Butterfly (2007) weet de regisseur de kijker opnieuw in het hoofd van zijn hoofdpersonage te plaatsen. Door middel van uit de hand geschoten, soms wazige, beelden en veel close-ups lijkt het alsof we één zijn met Van Gogh’s gedachten. Zoals Van Gogh zelf beschrijft, voelen ook wij nu zijn ongekende levensdrang om te schilderen. Zijn wanhoop, maar ook zijn geluk wanneer hij eindelijk vrij is en kan doen wat hij het liefst wil; schilderen in de natuur.

At Eternity’s Gate is een van de vele biografieën over Van Gogh, maar toch voelt deze uniek aan. Misschien is het Willem Dafoe’s Oscarwaardige acteerwerk, of het feit dat Schnabel als kunstenaar precies de goede snaar weet te raken met zijn regie. Wat het precies is, maakt eigenlijk ook niet uit. Julian Schnabel gaat in At Eternity’s Gate namelijk ook niet opzoek naar antwoorden. Net zoals Van Gogh’s kunstwerken laat Schnabel zijn soms wat ongewone, maar krachtige, beelden voor zichzelf spreken. Hij geeft zijn kunstzinnige interpretatie van Van Gogh’s wereld en als kijker kunnen we dit alleen maar waarderen.