Cinetree explains: filmfestivals

Een filmfestival, wat is dat eigenlijk?

film·fes·ti·val (het; o; meervoud: *filmfestivals)
*1 grote vertoning van nieuwe films

Een filmfestival is een evenement dat zijn films presenteert aan publiek en professionele critici. Veel festivals hebben een eigen missie. Zo zegt het Amerikaanse filmfestival Sundance dat ze nieuwe films en hun makers willen ontdekken, ondersteunen en inspireren om hun werk te tonen aan publiek. De Duitse ‘Berlinale’ ziet zichzelf als een plek waar cultuur wordt uitgewisseld en waar op een kritische manier wordt gekeken naar sociale kwesties. Kortom, geen festival is hetzelfde!

Van filmclub naar festival

In de jaren 20 werd Hollywood steeds dominanter in de filmindustrie. Als reactie hierop groeide het aantal filmclubs in Europa. Ook in Latijns- en Noord-Amerika werden meer film gezelschappen opgericht, waaronder internationale. Hier konden de leden - kleine en grote acteurs, filmmakers, en natuurlijk liefhebbers - ideeën en inspiratie uitwisselen. Dit soort bijeenkomsten waren eigenlijk de prototypes van de filmfestivals zoals we ze nu kennen.

Het eerste échte filmfestival kwam tot stand door Benito Mussolini’s voorkeur voor film als propaganda- en PR-middel. Om de Italiaanse filmwereld een boost te geven, investeerde hij in de al bestaande Biënnale van Venetië, waar Italiaanse kunst werd tentoongesteld. Zo ontstond in 1932 de eerste ‘internationale tentoonstelling van de cinematografische kunsten’, simpel gezegd, het eerste filmfestival!

Het festival in Venetië had geen soepele start: de filmprogrammering werd zwaar beïnvloed door Nazi en fascistische propaganda. Tot grote ergernis van de andere deelnemende landen verdeelden Italië en Duitsland de prijzen onder zichzelf. Ook de Franse filmwereld was woedend en besloot in 1939 haar eigen filmfestival op te richten in Cannes, waar de hoofdprijs werd vernoemd naar de bomen langs de promenade: de Palme d’Or. Ook in Frankrijk ging het niet meteen voorspoedig. Op 1 september 1939 werd de eerste film getoond - en daar bleef het bij. Hitler viel die dag Polen binnen, waardoor het festival vroegtijdig werd afgelast. Pas in 1951 werd Cannes een jaarlijks evenement.

Na de Tweede Wereldoorlog was entertainment meer dan welkom. Wereldwijd kwam de cultuursector weer tot bloei en er werden steeds meer invloedrijke filmfestivals opgericht. Zo kreeg je het Toronto International Film Festival (‘76) waarbij de People’s Choice Award wordt uitgereikt aan de publieksfavoriet. Het Amerikaanse Sundance Film Festival (‘78) begon met ‘indie’ films en groeide uit tot een internationaal evenement met een breed aanbod variërend van superheldenfilms tot documentaires. In de jaren negentig zijn in Azië grote festivals opgericht in Shanghai en Tokio en ook het pan-Afrikaanse Ouagadougou Festival in Burkina Faso wordt erg goed bezocht.

Nog steeds verschijnen overal ter wereld nieuwe filmfestivals. Jaarlijks zijn het er al bijna 4000!

Meer dan alleen films

Nu, in 2020, krijgen we op Instagram jaarlijks foto’s en video’s te zien van de mooiste jurken op de rode loper en de grappigste ontvangstspeeches. Maar wat betekenen deze festivals écht voor de filmwereld? Naast de screenings zijn filmfestivals uitgegroeid tot uitgebreide evenementen met talloze activiteiten variërend van feesten en concerten tot sprekers, workshops en discussies.

Vaak zijn de makers en acteurs van de films ook aanwezig. Zij vertellen bijvoorbeeld over de inspiratie voor het verhaal, het maakproces en de belangrijkste boodschap. Ook worden er veel inspirerende discussies gehouden over belangrijke onderwerpen. Films worden in een bredere context gekeken en het publiek krijgt een band met de makers. Zo blijven de verhalen niet bij het witte doek, maar kunnen ze echt een verschil maken!

Veel filmfestivals staan open voor nieuw talent en zoeken deze makers in het eindeloze filmaanbod. Ze selecteren niet alleen grote bioscoopfilms, maar ook kleinere, onverwachte producties. Deze nieuwe makers en hun verhalen zouden anders misschien nooit aan het licht zijn gekomen. Op de festivals worden deze pareltjes getoond aan een groter publiek. Zo maakte de Nederlandse Sven Bresser zijn debuutfilm L’été et tout le reste met crowdfunding en sponsors. De film ging in première op de Biennale in Venetië en reisde daarna van Praag naar Chicago en het filmfestival in Toronto. Zo kon zijn verhaal internationaal publiek bereiken.

Leeuw, Beer, Palm

Het competitieve onderdeel heeft op veel filmfestivals een centrale plaats in het programma gekregen. Er zijn vaak verschillende categorieën, voor de beste acteur en cinematografie, maar ook kinderfilms hebben vaak hun eigen categorie. Zo viel de Nederlandse kinderfilm Finn in de prijzen op wel 7 filmfestivals. De meeste winnaars worden gekozen door een jury van experts uit de filmwereld. Toch laat onderzoek zien dat het publiek vaak een betere smaak heeft dan de jury: de winnaars van de People’s Choice Awards in Toronto worden namelijk het vaakst genomineerd voor de Oscars én bemachtigen daar ook het vaakst een gouden beeldje.

En als je eenmaal zo’n, leeuw, beer of palm hebt bemachtigd? Dan mag je natuurlijk strijken met de eer, maar het mooiste is dat de film nu veel meer mensen bereikt. Zo worden de meest bijzondere, indrukwekkende en unieke verhalen gedeeld, en dat is waar Cinetree voor staat: spreading great stories!

Filmfestivals op Cinetree

De grote prijswinnaars en verborgen pareltjes van filmfestivals wereldwijd staan deze maand bij Cinetree in de spotlights. In onze collectie vind je films van het Venice Film festival en de Oscars tot de BAFTA'S en natuurlijk ons eigen Nederlands Film Festival wat eind deze maand plaatsvindt. Ook in onze huurcollectie zijn de knallers van het Movies That Matter festival, IDFA en IFFR te vinden!