Als je alles goed gepland hebt, maar het tóch weer even anders loopt...
We zitten allemaal vol plannen en dromen. Van kinds af aan heb je een beeld voor ogen van de persoon die je, later - als je groot bent, graag zou willen worden. Je weet welk carrièrepad je wilt bewandelen, hebt een beeld van het huis en de stad waar je gaat wonen, hebt al namen voor je toekomstige kinderen bedacht en bent hard op zoek naar die ene, grote liefde. Twijfels of het allemaal wel lukken zal, heb je als kind of tiener nog niet echt. Want zorgen voor morgen zijn een dag te vroeg: komt tijd, komt raad.
Maar wat als het allemaal even helemaal anders loopt? Als je ernstig ziek wordt, bijvoorbeeld, het bedrijf waar je werkt plotseling failliet gaat, of de plannen die je maakte helemaal niet haalbaar blijken te zijn? Hoe ouder je wordt, hoe meer je beseft dat het leven meestal ook gewoon z’n ding doet. Waar jij rechts gaat, wil het leven links, en omgekeerd. In de film Boyhood zie je hoe ook moeder Olivia met een fiks aantal unexpected twists moet dealen. Zo wordt zij ongepland zwanger (“I was someone’s daughter and then I was somebody’s fucking mother”), valt ze vrijwel altijd op de verkeerde mannen en moet ze als volwassen vrouw weer terug de schoolbanken inkruipen. Het komt uiteindelijk allemaal goed met Mason en moeder Olivia, maar dat het allemaal nét even iets anders loopt dan gepland wordt goed duidelijk.
Dromen en ambities hebben is hartstikke belangrijk, maar het is ook belangrijk om die dromen soms een beetje aan te passen. Om ervoor te kiezen bepaalde dingen niét te doen, of juist wel. Op mijn zesde, bijvoorbeeld, wilden mijn beste vriendinnetje en ik ontzettend graag cassière worden. De hele dag werken aan een echte kassaband leek ons het absolute einde. Een jaar later veranderden onze plannen en wilde zij schooljuf worden en ik het nieuwste ABBA-lid. Op mijn tiende wilde ik wetenschapper worden, op mijn twaalfde modeontwerpster, op mijn veertiende zangeres en op mijn achttiende grafisch ontwerper. Ik werd aangenomen op de kunstacademie maar zag daar op het allerlaatste moment (lees: een week voor de colleges begonnen) toch vanaf. Inmiddels werkt mijn beste vriendin als journaliste en ben ik, op mijn vijfentwintigste, nog altijd een student - Nederlands dit keer. We zijn hier absoluut niet meer of minder gelukkig van geworden, maar het geeft wél even aan hoe snel plannen en dromen kunnen veranderen en hoe anders het leven kan lopen.
Mooi aan de film Boyhood is dat regisseur Richard Linklater gekozen heeft voor een draaiperiode van twaalf jaar. Mede dankzij deze ruime tijdspanne komt heel duidelijk de onvoorspelbaarheid en dynamiek van het leven naar voren, en wordt het verhaal (dankzij de fysieke en mentale veranderingen van de hoofdpersonages) extra herkenbaar en invoelbaar. Hoewel het leven van Mason, zijn zusje en ouders continu overhoop ligt (dan weer een echtscheiding, dan weer een agressieve vader, dan weer geen geld), laten deze mensen het er nooit bij zitten. Natuurlijk; ze huilen of ze balen wel, maar ze zetten altijd door; iedere keer weer. En dat is heel bijzonder en inspirerend. Zo gaat moeder Olivia na een onverwachte zwangerschap en fikse geldproblemen tóch weer studeren, en pikt het gezin na een zenuwslopende ontspanning aan huiselijk geweld toch weer het gewone leven op. Gemakkelijk is het niet, maar ze proberen het wel. En dat is waar het uiteindelijk om gaat: dat je blijft proberen. Ook als het allemaal geen zin meer lijkt te hebben.
Duidelijk is dat niets in het leven zeker is en dat je kunt plannen wat je wilt; maar we in the end weinig zekerheden hebben. Er gebeuren nu eenmaal dingen waar je in z’n geheel geen controle over hebt, en daar zul je uiteindelijk (hoe simpel dat ook klinkt) een zekere ‘rust’ en acceptatie in moeten vinden. Mocht je daar toch een beetje moeite mee hebben (geloof ons, wij hebben dat ook), onthoud dan vooral: het leven is nu. Niet morgen, niet volgend jaar, gewoon nu. Hoe moeilijk het ook is, probeer zo nu en dan stil te staan bij wat je hebt en waar je blij mee bent. Aan het verleden kun je niets meer doen en de toekomst is nog ver weg. All we got is now.
Het leven is helaas niet eerlijk. Het leven is niet logisch. Het leven is gewoon het leven, en daar zullen we het mee moeten doen. Laten we dus vooral proberen er het allerbeste, allermooiste en allerleukste van te maken. Dan komt het misschien allemaal tóch nog goed. (En het is natuurlijk ook helemaal prima om af en toe een flink potje te lopen schelden en er gewoon helemaal klaar mee te zijn; moet soms ook gewoon kunnen).
Mason Sr. - (Boyhood)"You don't want the bumpers, life doesn't give you bumpers"