Jafar Panahi, de regisseur met een beroepsverbod
De regisseur van Taxi Teheran, Jafar Panahi, won in 2015 een Gouden Beer bij de Berlinale in Berlijn. Helaas kon Jafar Panahi de prijs niet ophalen. Het is hem namelijk verboden om films te maken.
Een regisseur met een beroepsverbod? Hoe is dat gekomen? Hier het verhaal achter de maker van een verboden film die onverzettelijk blijft strijden voor de vrijheid van meningsuiting.
Jafar is in Iran geboren in 1960. Hij is bekend geworden in 1995 met zijn film The White Balloon, waarvoor hij de Camera d’Or won op het Cannes Film Festival. De film gaat over een klein meisje dat geld bij elkaar spaart om een goudvis aan iemand cadeau te kunnen doen. Jafar zei hierover: ‘In a world where films are made with millions of dollars, we made a film about a little girl who wants to buy a fish for less than a dollar – this is what we're trying to show’.
Zijn films staan bekend om de menselijke kijk op het leven in Iran. Het geeft als het ware een kijkje in het leven dat de mensen daar echt leven. Jafar focust zich vaak op de moeilijkheden van kinderen, armen en vrouwen in Iran. Kenmerkend is dat hij het goede in mensen altijd blijft zien: ‘In all of my films, you never see an evil character, male or female. I believe everyone is a good person’. Knap voor iemand die constant gevolgd wordt door de overheid!
Jafar Panahi kwam pas echt in de problemen toen hij in 2010 werd opgepakt en tot 6 jaar gevangenisstraf werd veroordeeld. Ook kreeg hij van de Iraanse regering een 20-jarig verbod om films te maken, scripts te schrijven, met de media te praten en het land te verlaten. Hij kreeg dit verbod omdat hij betrokken was bij de Green Movement, een beweging binnen Iran die demonstreerde om het aftreden van de president Mahmoud Ahmadinejad. Onder internationale druk, en mede dankzij de vele brieven vanuit een Amnesty International actie (zie Movies that Matter festival), die internationale filmsterren naar de Iraanse regering stuurden, werd Jafar na drie maanden weer vrijgelaten. Maar het verbod op films maken bleef van kracht.
Dankzij slimmigheidjes heeft Jafar een gevangenisstraf voor het maken van deze films weten te ontlopen. Zo ook bij Taxi Teheran, waar hij geen aftiteling heeft toegevoegd. Op deze manier kan de regering niet weten of bewijzen dat hij de film geregisseerd/geschreven heeft of niet. Slim!
Hoewel de Iraanse regering niet al te blij met Jafars films is, zijn wij dat wel! Je kijkt Taxi Teheran nu op Cinetree. De film laat een alledaags tafereel van het leven in Teheran zien, gefilmd vanuit een taxi. Door de gesprekken die Jafar voert met zijn passagiers, krijg je een uniek beeld van het dictatoriale karakter van het Iraanse regime.
Al met al zien wij hier het belang van film en filmmakers. Film is een medium dat ons een inkijkje in andere werelden en levens geeft en ons kan verdiepen in de perspectieven van de ander. Wij zijn blij dat Jafar ondanks de censuur, zijn stem op creatieve manier blijft gebruiken om de wereld in Iran aan ons te laten zien!