Fanny and Alexander

Fanny and Alexander kan in veel opzichten worden omschreven als groots. Groots in cinematografie, acteerwerk en ook in duur. De film duurt namelijk maar liefst 3 uur en 8 minuten en dit is – geloof het of niet – de ingekorte versie. Aangezien de meeste films tegenwoordig ongeveer de helft hiervan zijn, klinkt dit wellicht als erg lang. Toch voelt Fanny and Alexander totaal niet als een lange zit. Deze Zweedse klassieker van de grootse Ingmar Bergman zit namelijk vol meeslepende verhaallijnen, ijzersterk acteerwerk én het heeft een magisch realistisch randje.

Fanny and Alexander is een typisch – en tegelijkertijd erg eigenzinnig – familiedrama dat draait om familie Ekdahl en de matriarch van de familie genaamd Helena. We leren hen kennen tijdens een rumoerig kerstdiner, na een toneelstuk dat werd opgevoerd in het theater van zoon Oscar Ekdahl. Van het schijnspektakel op de bühne worden we meegenomen naar het familiespektakel tijdens de kerstviering. Al snel komen we erachter dat familie Ekdahl niet zomaar een familie is; vooral de vrouwen zijn enorm open en progressief (zeker als je je bedenkt dat de film zich afspeelt in 1907 en opgenomen werd in 1982). Bijna alles kan en alles gebeurt ook in de familie, zolang er open over wordt gecommuniceerd. Het gaat dan ook fout wanneer Oscar Ekdahl overlijdt en zijn vrouw Emilie hertrouwt met godsdienaar Edvard Vergerus. In tegenstelling tot familie Ekdahl, is Edvard gesloten en streng en verwacht hij dat ook zijn vrouw de gewoonten van haar oude familie achter zich zal laten. Dit lukt haar voor een jaar, maar wanneer Edvard zijn geloof gebruikt om Emilie’s zoon Alexander te kunnen straffen met geweld, is het de druppel die de emmer doet overlopen. Samen met haar oude, vertrouwde familie Ekdahl, probeert Emilie te ontsnappen uit haar nieuwe huwelijk om zo haar kinderen, Fanny en Alexander, in veiligheid te brengen.

Zoals genoemd is alles aan Fanny and Alexander groots, zo ook diens regisseur. Ingmar Bergman (1918-2007) wordt gezien als een van de invloedrijkste filmmakers ooit. In zijn leven regisseerde hij meer dan 60 films en documentaires en won hij 84 prijzen, waaronder een Oscar, een BAFTA Award en 6 prijzen op Cannes. Naar verluidt is hij Woody Allen’s favoriete regisseur en - alsof dat allemaal nog niet genoeg is - heeft zijn unieke cinematografie zelfs een eigen naam bemachtigd; bergmanesque. Typisch bergmanesque-achtige handelsmerken in films zijn het gebruik van religieuze thema’s, close-ups van personen en klokken, en het unieke gebruik van schaduw en verhitte dialogen waarin de karakters elkaar niet direct aankijken. Al deze karakteristieken zijn ook te vinden in Bergman’s iconische Fanny and Alexander; wat de film behalve een bijzondere Zweedse klassieker ook nog eens een must-see bergmanesque meesterwerk maakt.