The Edukators

Idealen zijn vuur voor de ziel. Maar hoe ver moet je gaan om ze te verwezenlijken? En hoe houdbaar zijn ze eigenlijk? Schrijver en regisseur Hans Weingartner werpt deze vragen bijzonder succesvol op in een film die grote thema's klein en luchtig weet te houden. Doordat hij het verhaal grotendeels baseerde op zijn eigen leven wordt de ongeremdheid van jong idealisme solide neergezet, evenals het pragmatisme dat bij volwassenheid komt kijken..

“De dagen van overvloed zijn voorbij" – dat is de boodschap die Jan (Daniël Bruhl) welgeplaatst achterlaat nadat hij een huis opnieuw heeft inricht. Let wel, het gaat om een huis van een ander. Hij breekt in bij de rijken en wat hij er steelt is niet fysiek aanwezig. Hij ontvreemdt geen objecten waar een prijskaartje aan heeft gehangen, maar ontneemt de bewoners iets dat veel kostbaarder is. Hij neemt de veiligheid en vanzelfsprekendheid uit hun huis weg door de meubels en hebbedingetjes overhoop te gooien, en daarmee ook de genoegzaamheid van het omringd zijn door bezittingen. Met zijn bezielde acties wil Jan aantonen dat zakken met geld nog geen goed, of zelfs zeker leven maken. “Je hebt teveel geld" is de boodschap die hij als 'Edukator' voorlegt, in de hoop hen te laten nadenken over wat voor mensen ze zouden zijn wanneer dit wegvalt.

Hoewel de drie hoofdpersonen heel goed weten wat de rijkelui verkeerd doen zijn zij zelf ook naarstig op zoek naar houvast in het leven. Jan is misschien wel té gedreven in zijn zucht naar gerechtigheid. Peter bedoelt het goed, maar is eerlijk gezegd nogal volgzaam. En Jule doet de veelzeggende uitspraak, "Ik kan niets vinden waar ik echt in wil geloven". Waarschijnlijk kun je in alle drie personages wel iets vinden, en dat is een sterk gegeven waar dan ook terecht de nadruk van deze film ligt.

Weingartner biedt met The Edukators een mooi, rond verhaal, met aanstekelijke personages. De look en feel sluiten daarbij naadloos aan op de inhoud. In het teken van de tijd is de film vanaf de schouder geschoten op digitale video (dv): dit is goedkoop, snel, direct en daarmee praktisch. Maar het geeft ook een duidelijk andere esthetiek dan 35mm film, wat toch ook het beeldformaat van de gevestigde orde is. Ook gaven de 'prosumer' camera's Weingartner de ruimte om zich te focussen op de acteurs, en dat is te zien. Het acteerwerk en de dialogen lopen natuurlijk en soepel en de camera en editing wiebelen organisch mee. Het levert een ervaring op waarbij je dicht op de personages staat. Zodoende komen de onrechtvaardige struikelblokken die het leven je kan voorschotelen, evenals de fijnere aspecten van liefdesrelaties natuurlijkerwijs bovendrijven. The Edukators is een film die juist schittert door het gebrek aan opsmuk.

The Edukators is zeker geen perfecte film, maar dat hoeft ook helemaal niet. Waar Weingartner vooral in slaagt is serieuze en daarmee relatief zware materie, op een luchtige en vermakelijke manier op te voeren. Een film als deze kan misschien ook alleen maar bestaan als hij, net als zijn hoofdpersonages, af en toe net iets te naïef is, alleen maar om zich later weer scherp te herpakken. Bovenal zijn de ideeën die in deze film besloten liggen charmant uitgevoerd, waardoor je de zwakkere aspecten van de vertelling graag op de koop toe neemt. Bevind jij je net als Jule in een vacuüm van levensovertuiging? Misschien dat deze film je dan iets kan geven om in te geloven. In ieder geval geldt voor iedereen die geen zin heeft om Piketty te lezen en jong (van geest) is: ga The Edukators kijken!

ps. Mocht je overgaan tot inbraak, bereid je dan goed voor en wees vriendelijk en vredelievend.