The Idiots

Nadat Lars von Trier zich met zijn eerste drie films bewees als heer en meester van de filmtechniek probeerde hij daarna met man en macht iets ruws te maken. Hierbij probeerde hij zichzelf soms te slim af te zijn, wat er ook in resulteerde dat hij in zijn scripts de subtiliteit wel eens wilde laten varen. Van deze kenmerken is Idioterne, internationaal bekend als ‘The Idiots’, feitelijk het boegbeeld: een film die tegen schenen schopt op alle manieren, maar uiteindelijk toch een hart van goud heeft.

Idioterne werd door menigeen beticht van oppervlakkigheid, puberaal schenen schoppen–maar eigenlijk is dat ook een oppervlakkige, puberale manier van beoordelen. Toegegeven, het is niet een van de meest geraffineerde hoofdstukken van de filmgeschiedenis, maar de logge opmars is wel nodig voor het slotstuk. En zeg nu zelf: zou jij soms ook niet ‘de boel de boel willen laten', het juk van sociale verwachtingen afwerpen en ineens in je blote kont de deur uit rennen? Al is het maar voor een dag. Zo’n simpel gegeven kan natuurlijk alleen bij een filmmaker als Von Trier zo floreren, en vervolgens zo episch én uitgekleed tegelijk worden opgevoerd.

Naaktheid is wat Von Trier op alle fronten optrekt: met de lelijke camera, ruwe edits, blote emoties en nog blotere billen. Uiteindelijk biedt de optelsom van dit ostentatieve gedrag een podium aan een diepgravender probleem. En juist omdat het voorgaande relatief platvloers is komt het binnen. Wat doorgaans de kritiek is op Von Triers films is dat hij zijn verhalen op het laatste moment nog even lekker over de klink jaagt (denk hierbij aan de overdaad in Antichrist, het haast lachwekkende slot van Breaking the Waves of het overschietende slotbeeld van Melancholia). Hij geeft altijd net een schepje teveel, maar doelbewust geproportioneerd.

Met deze film doet Von Trier dit ook, maar op een andere manier: Idioterne begint met het gaspedaal op belachelijk, enkel om vlak voor de finish nog terug te schakelen en netjes in te parkeren.