The Salesman

“Nooit de deur open doen voor vreemden”, “altijd de ramen sluiten wanneer je gaat douchen”, “nooit snoepjes aannemen van mensen die je niet kent”: het zijn misschien clichés, maar deze levenslessen hebben onze lieve ouders niet voor niets aan ons meegegeven. En of je er nu wel of niet iets mee doet, in het bloedstollende The Salesman wordt meer dan eens duidelijk dat je niet voorzichtig genoeg kunt zijn…

The Salesman vertelt het verhaal van acteur en schoolmeester Emad (Shahab Hosseini) die met zijn grote liefde Rana (Tareneh Alidoosti) naar een nieuw appartement in Teheran verhuist. Hun vorige woning moesten zij noodgedwongen verlaten omdat het flatgebouw - wegens onzorgvuldige werkzaamheden - op instorten stond. En hoewel het koppel niet per se staat te springen om hun fijne huisje te verlaten, vinden ze al snel een nieuwe woning waar het gelukkige bestaan kan worden voortgezet. Eind goed, al goed, zou je denken. Of toch niet?

Niet lang na de grote verhuizing blijkt dat de verhuurder van het appartement (een bevriende acteur uit het toneelgezelschap) een aantal belangrijke details heeft verzwegen. Zo blijkt dat bijvoorbeeld dat de vorige huurster hals over kop is vertrokken (een groot deel van haar spullen staat zelfs nog in één van de kamertjes opgeslagen) en dat zij er “een wild leven” op nahield. Dat dit wilde leven eigenlijk gewoon gelijk staat aan een leven als prostituee, wordt in deze film nooit expliciet benoemd (dat staat de Iraanse censuur niet toe), maar dat Emad en Rana er niet bepaald “gelukkig” van worden, moge duidelijk zijn. En terwijl Emad op zijn eigen manier met de situatie om probeert te gaan, begint Rana zich steeds ongemakkelijker te voelen.

Toch kan het koppel niet te lang bij het verleden van de vorige bewoonster stil blijven staan; ze moeten immers ook aan hun eigen leven denken. En dus pakken ze de beslommeringen van het alledaagse bestaan gewoon weer op. Beetje schoonmaken, beetje werken, repeteren voor hun nieuwe stuk (Arthur Miller’s Death of a Salesman): het is net alsof er nooit iets gebeurd is. Maar The Salesman zou The Salesman niet zijn als er niet nóg een tegenslag op de planning stond, en deze keer… zijn de gevolgen niet te overzien.

Hoe ga je om met wraak en vergelding? Wat is moreel juist en wat niet? En hoe leid je een strijd wanneer schaamte overheerst en “het beestje” niet bij de naam mag worden genoemd? Met The Salesman geeft regisseur Asghar Farhadi op ingenieuze wijze commentaar op de Iraanse censuur en de ingewikkelde man/vrouw-verhoudingen. Niet verrassend dus dat deze film er met tientallen prijzen vandoor ging, waaronder een Oscar voor Beste Buitenlandse Film, een Gouden Palm voor Beste Acteur en Beste Screenplay én een Golden Globe.